Wielkość od 10 do 150 mm
Ciało płaskie i segmentowane zaopatrzone w dwie przyssawki. Może zmieniać kształt. Występuje zmienna (zależnie od gatunku) liczba oczu, których położenie jest główną cechą rozpoznawczą.
Większość jest drapieżnikami polującymi na owady czy ślimaki. Część żywi się krwią wysysaną z ryb, płazów czy ssaków (w Polsce krwią ssaków żywi się tylko jeden gatunek – pijawka lekarska – Hirudo medicinalis) oraz materią organiczną.
Są pokarmem dla ryb i wodnych owadów drapieżnych.
Dno i brzegi zbiorników wodnych różnego typu.
Grupa zwierząt odporna na zanieczyszczenia.
Jaja składane są do okrągłych kokonów, które pozostawiane są na dnie lub zakopywane w mule – z jaj wylęgają się małe, przypominające dorosłe pijawki.
Pijawki można pomylić z wypławkami. Poniższe wskazówki pozwolą rozróżnić oba organizmy: