Długość od 0,5 do 4,0 cm
Występują larwy chruścików budujące domki chroniące tułów i odwłok oraz gatunki nie budujące domków.
Domki mogą być zbudowane z ziaren piasku, drobnych kamyków, materiałów roślinnych, muszelek.
Gatunki bez domków po wyjęciu z wody układają ciało w kształt litery C. Ciało robakowate, przejrzyste. Czułki bardzo krótkie, prawie niewidoczne, na tułowiu brak pokryw skrzydłowych, wyraźne 3 pary segmentowanych odnóży. Mogą być widoczne pierzaste skrzelotchawki. Odwłok zakończony pseudopodiami z pazurkami.
Dorosłe osobniki są niepozorne. Przypominają wyglądem ćmy. Mają skrzydła pokryte drobnymi włoskami oraz bardzo długie, cienkie czułki.
Drobny pokarm roślinny, zwierzęcy lub detrytus. Gatunki drapieżne z przędzy budują sieci łowne.
Są pokarmem dla ryb i drapieżnych owadów wodnych.
Występują zarówno w wodach płynących jak i stojących.
Mogą występować w różnej jakościowo wodzie, jednak duża ilość chruścików (szczególnie domkowych) najczęściej świadczy o dobrej bądź średniej jakości wody.
Jaja składane są blisko brzegu. Okres larwalny może trwać nawet 3 lata. Larwy budujące domki zmieniają je średnio 5 razy – Następne przeobrażenie następuje w kokonie. Stadium poczwarki trwa ok. 3 tygodni – po tym czasie z kokonu wydostaje się postać dorosła żyjąca średnio 30 dni.