Lasy zagospodarowane, to w znacznym rozmiarze jednowiekowe i jednogatunkowe monokultury charakteryzujące się mniejszą naturalną odpornością na czynniki zewnętrzne. Jednocześnie są to lasy z nagromadzoną dużą ilością jednego gatunku igieł lub liści stanowiących pokarm dla różnych owadów, które znajdują tu doskonałe warunki dla swego rozwoju.

Gradacja, to zjawisko masowego rozmnożenia się określonego gatunku owadów (ale nie tylko) charakteryzujące się stopniowym wzrostem liczebności, a po osiągnięciu kulminacji również stopniowym jej spadkiem.

Owady wyrządzające szkody w lasach w okresach gradacji dzieli się na:

Szkodniki pierwotne - atakujące drzewa zdrowe, nieosłabione przez inne czynniki stresowe;

Do szkodników pierwotnych zalicza się przede wszystkim foliofagi, tj. owady żerujące na liściach drzew, wśród których największe znaczenie gospodarcze mają:

• brudnica mniszka (Lymantria monacha L.),
• strzygonia choinówka (Panolis flammea Den. et Schiff.),
• barczatka sosnówka (Dendrolimus pini L.),
• poproch cetyniak (Bupalus piniarius L.),
• boreczniki (Diprionidae),
• zawodnica świerkowa (Pristiphora abietina Christ.),
• zasnuje (Cephaleia spp.),
• zwójka zieloneczka (Tortrix viridiana L.),
• brudnica nieparka (Lymantria dispar L.).

Szkodniki wtórne - zasiedlające przede wszystkim drzewa osłabione, chore i zamierające, niezdolne do odparcia inwazji.

Wśród szkodników wtórnych, kambio-i ksylofagów (żerujących w łyku i drewnie drzew), gatunkami o największym znaczeniu gospodarczym są:

• przypłaszczek granatek (Phaenops cyanea Fabr.),
• cetyńce (Tomicus spp.),
• smolik drągowinowiec (Pissodes piniphilus Herbst.),
• kornik ostrozębny (Ips acuminatus Gyll.),
• żerdzianka sosnówka (Monochamus galloprovincialis Oliv.),
• kornik drukarz (Ips typographus L.),
• drwalniki (Trypodendron spp.).

W Polsce w 2005 roku zwalczano 50 gatunków szkodliwych owadów na powierzchni ponad 118 tys. ha.