Bardzo czysta

Zdrojek pospolity — mech, trwale związany ze środowiskiem wodnym o gęsto ulistnionej i nieregularnie rozwidlonej łodydze. Występuje zazwyczaj na dnie zbiorników w postaci ciemnozielonych darni.

Bobrek trójlistkowy — roślina bagienna, często porastająca brzegi małych zbiorników wodnych, gdzie tworzy zwarte płaty i powoduje powstawanie pływającego tła. Bylina osiągająca 35 cm wysokości o trójlistkowych liściach i pięknych jasnoróżowych kwiatostanach.

Ramienica krucha — osiadły glon tworzący duże, regularnie zbudowane plechy przytwierdzone trwale do podłoża. Pokrojowo przypomina rośliny wyższe, charakterystyczną sztywność nadaje jej węglan wapnia intensywnie pobierany z podłoża.

Widelnice — są to owady około kilku mm długości, słabo latają, odżywiają się mchem, glonami albo w ogóle nie pobierają pokarmu. Żyją krótko, do kilku dni. Jaja składają do wody. Rozwój w wodzie i przeobrażanie larw trwa długo — od jednego roku do trzech lat, larwy są trochę podobne do dorosłych osobników. Oddychają całą powierzchnią ciała lub zebranymi w pęki skrzelotchawkami. Larwy widelnic są wrażliwe na zanieczyszczenia i bardzo wymagające pod względem zawartości tleniu w wodzie. Wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem w związku z pogarszającym się stanem siedlisk wodnych.

Jętki — są to owady około 1–2 mm długości, mające bardzo delikatne, smukłe ciało, pokryte miękkim oskórkiem. Dorosłe osobniki żyją bardzo krótko (czasem kilka godzin) i nie odżywiają się. Jętki składają lub zrzucają jaja do wody, po czym samiec i samica giną. Rozwój owada przebiega w wodzie, trwa od jednego roku do trzech lat. Jętki są owadami bardzo wrażliwymi na wszelkie zmiany środowiska wodnego. Zasiedlają głównie wody czyste lub bardzo słabo zanieczyszczone.

Czysta

Kosaciec żółty — roślina posiadająca podziemne łodygi w postaci kłączy, wielokwiatowe łodygi oraz szablaste liście osiągające wysokość około 1 metra. Kwiaty duże, żółte o sześciu płatkach okwiatu. Porasta brzegi zbiorników wodnych w pasie szuwaru niskiego tworząc niewielkie skupienia.

Moczarka kanadyjska — roślina zanurzona, najczęściej tworząca zwarte, rozległe skupienia na dnie zbiornika. Silnie rozgałęziona łodyga o długości do 3 m i drobnych liściach zebranych po trzy w okółkach, unosi się w toni wodnej. Gatunek zawleczony do Polski z Ameryki Północnej w połowie XIX wieku.

Grzybienie białe — roślina o dużych, jajowatych liściach unoszących się na powierzchni wody i białych kwiatach wynoszonych nad lustro wody, potocznie zwana nenufarami lub liliami wodnymi. W zacisznych, płytkich zatokach zbiorników tworzy zwarte i malownicze płaty.

Dafnie (rozwielitki lub wioślarki) — posiadają 2 pary odnóży głowowych, z których druga para stanowi główny narząd ruchu oraz 5 par odnóży tułowiowych, pełniących funkcje filtracyjne. Zamieszkują zbiorniki słodkowodne. Dafnie poruszają się skokami. Rozmiary ich ciała wahają się od 1 mm do 6 mm. Dafnia żywi się zawiesiną organiczną, którą odfiltrowuje z wody przez co w znacznym stopniu przyczynia się do oczyszczania jej z fitoplanktonu. W tej grupie zwierząt występuje cyklmorfoza — zjawisko polegające na dostosowaniu kształtu i rozmiarów ciała (a tym samym pływalności organizmu) do różnej gęstości środowiska, zależącej od temperatury wody w różnych porach roku. Latem dafnie mają najdłuższe wyrostki ciała, podczas gdy zimą są bardziej zwarte i drobniejsze. U dafni występuje zjawisko heterogonii, czyli występowania na przemian pokoleń rozwijających się partenogenetycznie i pokolenia płciowego (jesiennego).

Chruściki — regionalnie nazywane są także kłódkami (od kłoda, mała kłódka), klajdukami, obszywkami. Larwy chruścików budują różnorodne konstrukcje: norki, sieci łowne, domki, przenośne domki. Budowę domku larwa rozpoczyna uprzędzeniem sieci, w którą następnie wbudowuje elementy tworzące domek; fragmenty roślin, piasku, kamyczki. Dobór materiału zależy od środowiska, w którym znajdują się larwy, jak również od genetycznie uwarunkowanego sposobu zachowania (behavioru). I tak gatunki żyjące w strumykach lub na brzegach wielkich jezior używają do budowy swych domków elementów cięższych, takich jak piasek, żwir, kawałki skorupek ślimaków. Natomiast gatunki żyjące przy powierzchni drobnych zbiorników wód stojących używają do tego celu cząstek roślin.

Ważki — dorosłe ważki mają cylindryczne ciało, często jaskrawo ubarwione, z odcieniem metalicznie błyszczącym. Dobrze latają, mogą osiągnąć prędkość do 15 m/s. Potrafią wykonywać gwałtowne zwroty, latać do tyłu i zawisać w powietrzu jak helikopter. Ich larwy są bardzo drapieżne, zjadają jednokomórkowce, płazińce, obleńce, drobne skorupiaki, a nawet kijanki i młode rybki. Liczba stadiów larwalnych waha się od 10–15, a okres rozwoju trwa od kilku miesięcy do około pięciu lat. Około 10 gatunków jest zagrożonych wyginięciem.

Zanieczyszczona

Rzęsa drobna — niewielka (2 -3 mm) roślina pływająca po powierzchni wody, zbudowana z okrągłych lub jajowatych członów pędowych opatrzonych jednym korzeniem długości do 5 cm. Często występuje w ogromnych ilościach, pokrywając powierzchnię lustra wody zwartym „kożuchem”.

Rogatek sztywny — roślina wodna o długiej (1,5-3 m), rozgałęzionej łodydze, zakotwiczająca się w dnie zbiorników za pomocą nitkowatych wyrostków. Liście wąskie, sztywne, podwójnie widlasto podzielone na ząbkowane odcinki. Przeważnie rośnie masowo, tworząc zwarte łąki podwodne.

Pałka szerokolistna — wysoka (do 3 m długości) roślina kłączowa o prostej łodydze i liściach wzniesionych, wąskich i sztywnych. Kwiaty zebrane w ciemnobrązowy, kolbowaty kwiatostan. Rośnie zwykle na głębokości od kilkudziesięciu centymetrów do 1 metra, tworząc zwarte zbiorowiska szuwaru właściwego.

Ochotkowate (Chironomidae) — rodzina muchówek. Są to małe owady podobne do komarów, o wydłużonych przednich nogach i wydatnych czułkach. Są jedną z najliczniejszych w gatunki rodzin w świecie zwierząt — na świecie opisano ponad 10 000 gatunków, w Polsce około 500. W czasie masowych pojawów tworzą kłębiaste roje. Owady dorosłe nie pobierają pokarmu, samice składają jaja do wody. Ich larwy zamieszkują wody o średnim stopniu zanieczyszczenia. Najbardziej znane są larwy Chironomus z grupy gatunków plumosus, bardzo duże i w charakterystycznym czerwonym kolorze, co spowodowane jest obecnością związku analogicznego z hemoglobiną. Dzięki temu mogą zamieszkiwać miejsca z ograniczoną obecnością tlenu w wodzie jak np.: dno jeziora lub obszary z wysokim zanieczyszczeniem organicznym.

Rureczniki (Tubifex) — rodzaj zwierząt z podgromady skąposzczetów, należący do pierścienic. Mają nitkowaty wygląd ciała, pozbawione są odnóży, szczęk i czułków. Ubarwione w różnych odcieniach czerwieni. Wyraźnie widoczna segmentacja ciała, zwężającego się ku tyłowi. Wyglądem przypominają dżdżownice. Rurecznik jest obojnakiem, rozmnaża się masowo, tylko raz i ginie. Jaja składa w kokonach najczęściej w lecie. Osiągają długość od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Zwierzęta te, to głównie detrytusożercy z nielicznymi przypadkami odżywiania się roślinami.

Zatruta