Gromada: Ślimaki

Podgromada: Ślimaki płucodyszne

W Polsce około 32 gatunków.

Morfologia

Kształty i wielkości muszli gatunków należących do podgromady płucodysznych są bardzo zróżnicowane. Od gatunków skrzelodysznych odróżnia je brak wieczka, czyli płytki zamykającej otwór muszli. Muszle o skrętach zwiniętych płasko należą do rodziny zatyczkowatych. Aż 18 gatunków ma różnorodną wielkość i kształt i występują pod popularną nazwą „zatoczki”. Największym przedstawicielem jest zatoczek rogowy, którego średnica muszli może dochodzić do 4 cm. Występuje zarówno w wodach płynących jak i stojących. Ze względu na zawartą we krwi hemoglobinę może przebywać w wodach z niewielką zawartością tlenu.

W przypadku ślimaków płucodysznych posiadających muszlę o skrętach wzniesionych najczęściej spotykane są gatunki z rodzaju błotniarki z największym przedstawicielem błotniarką stawową. Muszla, dorastającą do wysokości nawet 6 cm ma ostro zakończony wierzchołek i rozdęty ostatni skręt.

Dieta

Żywią się glonami zeskrobywanymi z liści i innych powierzchni zanurzonych w wodzie, żywymi i martwymi częściami roślin oraz padliną.

Są pokarmem dla ryb i innych drapieżnych zwierząt wodnych i wodno błotnych (ssaki, ptaki, płazy), a także żywicielami pośrednimi pasożytniczych przywr.

Siedlisko życia

Występują w różnorodnych typach wód.

Wrażliwość na zanieczyszczenie

Mało wrażliwe na zanieczyszczenia. Mogą znosić wody słabo natlenione.

Cykl rozwojowy

Ślimaki te są obojnakami. Samozapłodnienie zdarza się rzadko. Występuje rozwój prosty – z jaja wylęga się młody osobnik będący miniaturą postaci dorosłej.

Przytulik strumieniowy

Przyczepka jeziorna  (gatunek podobny)

Muszla niewielka (długości do 1 cm), cienkościenna pozbawiona skrętów, z boku wygląda jak wełniana czapeczka. Przytulik – muszla widziana z góry w zarysie jest prawie okrągła, szczyt położony w linii środkowej. Przyczepka – muszla w  zarysie owalna, szczyt skręcający się lekko w lewo.

Dieta: Glony zeskrobywane z powierzchni roślin i kamieni.

Siedlisko: tak jak wskazują drugie człony nazw gatunkowych: przytulik strumieniowy – w ciekach o wartkim prądzie przyczepiona najczęściej do kamieni, przyczepka jeziorna – w zbiornikach z wodą stojącą przyczepiona do roślin podwodnych.

Wrażliwość na zanieczyszczenie – gatunek średnio wrażliwy na zanieczyszczenia.

WAŻNE

Do oceny biologicznej jakości wody należy brać pod uwagę jedynie żywe okazy.