W Polsce występuje 13 gatunków.
Wielkość: larwa 18 mm, postać dorosła do 10 mm.
Odnóża pierwszej pary są długie i chwytne, kolejne szerokie i krótkie oraz pokryte krótkimi, sztywnymi włoskami służą do pływania. Odnóża mają żółtawy kolor i pracują z szybkością 50 ruchów na sekundę i umożliwiają krętakom poruszanie się w bardzo charakterystyczny sposób – zataczając kręgi i spirale. Krótkie czułki odbierają bodźce z zewnątrz. Wierzch ciała czarny i błyszczący, wzdłuż pokryw skrzydłowych ciągną się rzędy jasnych kropek. Dwie pary oczu. Górne - używane do obserwowania przestrzeni nad wodą i dolne – do penetracji podwodnej. Często żyją w koloniach. Mogą mieć silny zapach. Potrafią nurkować (zabierając zapas powietrza pod pokrywami skrzydłowymi) oraz latać.
Postać larwalna: długości około 10 mm, z przodu 3 pary segmentowanych krótkich odnóży zakończonych dwoma pazurkami. Od każdego kolejnego segmentu odchodzą poziome wyrostki. Na odwłoku 4 małe haczyki. Żyje zakopana w mule, chociaż potrafi pływać.
Dorosłe – wyłapują unoszące się na powierzchni małe zwierzęta.
Larwa – zjada mniejsze owady wodne.
Pokarm dla: ryb i innych owadów.
Wody różnego typu raczej o niewielkim prądzie.
Owad odporny na zanieczyszczenia, jednak duża ilość osobników w jednym zbiorniku wskazuje na co najmniej średnią jakość wody.
Samica wiosną składa na roślinach wodnych do 40 jaj – wylęga się larwa – latem larwa wspina się na rośliny ponad wodę i w zbudowanym przez siebie kokonie z mułu przeobraża się w postać dorosłą – dorosłe osobniki wracają do wody.