Dąb bezszypułkowy

Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea (Matt.) Liebl.)

Charakterystyka, występowanie, wymagania, zastosowanie

Jeden z trzech (obok szypułkowego i omszonego) rodzimych gatunków dęba w Polsce. Najpewniejsza metoda odróżnienia dębu bezszypułkowego od szypułkowego wiąże się z długością szypułek żołędzi. Jak sama nazwa wskazuje, u dębu bezszypułkowego nie występują one w ogóle (żołędzie siedzące) lub są bardzo krótkie. Dąb bezszypułkowy występuje w naszym kraju zdecydowanie rzadziej niż szypułkowy.

Preferuje klimat umiarkowany, łagodny i wilgotny.    Dąb bezszypułkowy, podobnie jak inne dęby, jest jednym z najbardziej długowiecznych drzew liściastych w Europie. Żyje nieco krócej niż dąb szypułkowy, osiągając wiek 400-600(800) lat.

Dostarcza szczególnie cennego drewna, używanego do budowy okrętów, wytwarzania mebli i podłóg. Szczególnie nadaje się w budownictwie wodnym do budowy jachtów oraz wyposażenia statków, maszyn i pojazdów, ze względu na swoją dużą wytrzymałość na gnicie. Drewno specjalne na podkłady kolejowe i beczki; dobre do toczenia i snycerki.Wykorzystuje się je także do budowy antałków, w których leżakują cenne alkohole. Drewno to używane jest także do opalania kominków.

Dąb bezszypułkowy (autor: Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé, źródło: Wikipedia, licencja: domena publiczna)

Drzewo Osiąga 40 m wysokości, zazwyczaj prosty, z wiekiem często staje się poskręcany
Kora Kora u młodych drzew jest gładka, z czasem staje się szorstka, szarobrązowa.
Liście Regularnie klapowane, nasada zwykle klinowata, ogonki długie do 2,5 cm, nerwy boczne dochodzą do końców klap.
Owoce Owocem jest orzech nazywany żołędziem. Dojrzały żołądź jest owalny, zwykle jednolicie ciemnobrunatny. Rośnie bezpośrednio na gałęzi – bez szypułki.
Dąb bezszypułkowy - drzewo (autor: Piotr Gach, źródło: www.mojedrzewa.pl) Dąb bezszypułkowy - gałęzie (autor: Jean-Pol GRANDMONT, źródło: Wikipedia, licencja: CC BY-SA 3.0)
Dąb bezszypułkowy - zielone liście na tle kory (autor: Jean-Pol GRANDMONT, źródło: Wikipedia, licencja: CC BY-SA 3.0)

Kora

Szara do brunatnoszarej, gruba i głęboko spękana, bardzo podobnie jak u dębu szypułkowego.

Dąb bezszypułkowy - kora (autor: Piotr Gach, źródło: www.mojedrzewa.pl)

Liście

Liście pojedyncze. Klapy stosunkowo małe, mniej głęboko wcięte niż u dębu szypułkowego. Nasada liści klinowata lub lekko, niesymetrycznie sercowata, nigdy jednak nie posiadająca wyraźnych "uszek" jak u dębu szypułkowego. Z góry ciemnozielone,  od spodu bardzo delikatnie owłosione, w dotyku  grube i sztywne. Nerwy dochodzą zwykle tylko do końców klap (nie dochodzą do wcięć pomiędzy klapami, jak u dębu szypułkowego).

Dąb bezszypułkowy - młode liście (autor: Piotr Gach, źródło: www.mojedrzewa.pl) Dąb bezszypułkowy - zielone liście (autor: Piotr Gach, źródło: www.mojedrzewa.pl)

Owoce

Żołędzie - skupione po 1-6 sztuk na wierzchołkach gałęzi, owalne orzechy, osadzone w półokrągłych miseczkach, początkowo zielone, po dojrzeniu ciemnobrązowe, umieszczone na bardzo krótkich szypułkach lub wręcz siedzące na gałęzi  (stąd nazwa – bezszypułkowy; jest to najważniejsza różnica w stosunku do dębu szypułkowego!)

Dąb bezszypułkowy-żołędzie zielone Dąb bezszypułkowy - niedojrzałe żołędzie (autor: Piotr Gach, źródło: www.mojedrzewa.pl)
Pogoda
Odwiedź Łysy Młyn!
Wirtualna wycieczka po Łysym Młynie