Buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.)

Charakterystyka, występowanie, wymagania, zastosowanie

Okazałe, potężnie zbudowane drzewo liściaste o grubym pniu, masywnych konarach i szerokiej, kopulasto wysklepionej koronie. Osiąga wiek do 350 lat. Najbardziej charakterystyczną cechą buka, pozwalającą bez trudu rozpoznać to drzewo o każdej porze roku, jest jego jasna, szara, zawsze gładka kora. Lubi dość wysoką wilgotność powietrza i jest wrażliwy na wiosenne przymrozki, dlatego brak jest jego naturalnych stanowisk w centralnej i wschodniej Polsce. Rośnie na glebach żyznych, wapiennych, napowietrzonych i wilgotnych, ale nie podmokłych. Młode rośliny doskonale znoszą zacienienie.

Jest to jeden z ważniejszych gatunków sadzonych w Polskich lasach. Tworzy piękne lasy bukowe – czyli buczyny. Ma bardzo duże zastosowanie w technice. Drewno bukowe używane jest do wyrobu mebli, parkietów, sklejek i płyt wiórowych. Produkuje się z niego beczki, skrzynki, narzędzia, części maszyn, przyrządów sportowych i wiele przedmiotów codziennego użytku. Przemysł chemiczny wytwarza z niego papier, ocet drzewny, węgiel drzewny i olej smołowy. Nadaje się do toczenia.

Drzewo	Wysokość 30 (do 50) m.
Liście	Jajowate lub eliptyczne (5-10 cm), prawie całobrzegie lub falisto ząbkowane; młode wraz z ogonkami jedwabisto owłosione, starsze z długimi włoskami tylko na nerwach od spodu.
Kora	Cienka i gładka popielatoszara.
Owoce	Orzeszki nazywane bukwią lub buczyną, zwykle po 2 w okrywach.

Kora

O jasnym, ołowiowoszarym zabarwieniem,  zawsze, nawet u sędziwych osobników, pozostaje gładka.

Liście

Liście buka są sztywne, błyszczące z wierzchu i faliste na brzegach, z wyraźnymi liniami nerwów.  Po uschnięciu jeszcze długo utrzymują się na gałęziach. Młode listki są delikatne i gęsto biało owłosione.

Owoce

Owocami buka są brązowe orzeszki nazywane bukwią - jednonasienne, trójgraniaste orzeszki długości 1-2 cm, błyszczącobrązowe, zebrane po dwa (rzadziej pojedyncze) w zdrewniałej, pokrytej kolczastymi wyrostkami okrywie. Następuje to jesienią i orzeszki wypadają wtedy na ziemię. Bukiew jest jadalna, ma słodkawy smak, wytwarza się z nich olej, a także stanowi nie lada smakołyk dla wielu zwierząt leśnych, np. dla dzików.

Przekrój poprzeczny pnia